زخم بستر به آسیب بافت (شامل پوست حقیقی، روپوست و ماهیچه) در اثر ایجاد فشار یه فشار همراه با خراشیدگی و سایش دراز مدت بریک یا چند نقطه از بدن گفته میشود.
خوابیدن درازمدت دریک وضعیت ثابت، ساییدگی در صندلی یا بستر، استفاده از لگن بیمار نامناسب یا کشیدگی با ملحفه می تواند به بخشی از پوست یا بافت بدن آسیب بزند.
زخم بستر به علت فشار طولانی مدت و تمرکز آن در یک یه چند نقطه و بر روی پوست و بافت اطراف آن ایجاد میشود و معمولا اثر نوعی اصطکاک یا برش در پوست تشدید پیدا کرده و نمایان میشود. احتمال بروز زخم بستر در بیمارانی که به هر علتی از جمله عوارض سالمندی، به مدت طولانی بستری بودن و در صندلی چرخدار قرار دارند به شدت افزایش میابد.
زخم ها ناشی از فراش و خراش است و در نقطه ای که بافت های نرم داخلی بین استخوان و پوست به دام افتاده اند به وجود آمده و علت آن فشار اسخوان ها بر رگ ها و مویرگ های خون رسان به بافت ها و پوست است. در اثر این فشار، جریان خون محدود شده و سبب آسیب رساندن به سلول های پوست و بافت های بدن و گاهی مرگ آن ها میشود.
زخم بستر معمولا در پوست اطراف نقاطی از بدن چون دنبالچه، استخوان خاجی، پاشنه ها و ران ظاهر میشود اما در پوست نقاطی مثل شانه، آرنج نیز مشاهده میشود.
مراحل پیدایش زخم بستر
مرحله اول: رنگ پوست قرمز می شود و با فشارآوردن روی آن نقطه رنگ آن تغییر نمیکند.
مرحله دوم: قسمت هایی از سطح پوست از بین می رودو چیزی شبیه به تاول میشود.
مرحله سوم: از بین رفتن تمامی بافت پوست،در این مرحله زخم کاملا باز است.
مرحله چهارم: از بین رفتن تمامی بافت های پوست و لایه های زیرین آن حتی عضلات تا استخوان.
علائم عفونی شدن زخم بستر
ایجاد درد شدید اطراف زخم، زخم به شدت بدبو میشود، ضاهر شدن عفونت زرد یا سبز رنگ روی زخم، متورم شدن اطراف زخم از علائم و نشانه های عفونی شدن زخم بستر میباشد. تب، گیجی، افزایش ضربان قلب و ضعف جسمانی نیز از نشانه های پخش شدن عفونت در بدن میباشد.
درمان قطعی زخم بستر
درمان این زخم ها به مراقبت بسار زیادی احتیاج دارد که چندین بخش مهم دارد. در درمان بیماران زخم بستر تغذیه، جلوگیری از عفونت( شستشوی مدام زخم با سرم)، استفاده از لگن بیمار مناسب و تغییر وضعیت بیمار به صورت مداوم اهمیت بسزایی دارد.
امروزه از روش های نوینی برای درمان این زخم ها استفاده میشود که تاثیر بسیاری در پیشرفت بهبودی آن دارد. در این روش ها از پانسمان های پیش ساخته ای استفاده میشود که دارای نقره ویا کربن (برای جلوگیری از بوی بد و عفونت) یا مواد معدنی (در رشد سلولی تاثیر گذارند).
اگر زخم بستر عمیق باشد به درمان های دیگری مانند جراحی احتیاج پیدا میشود که برای بهبود بافت مرده زخم، درمان با استفاده از ساکشن برای حذف مایعات خروجی زخم بستر و اولتراسوند که یه روش پرتو درمانی است برا ی بهبود بیمار دارای زخم فشاری است نیاز میشود.
سرعت بهبود زخم ها به عوامل مختلفی بستگی دارد. با افزایش سن بیمار بهبود یافتن زخم ها کندتر میشود. همچنین بیماری هایی همچون دیابت و آرتریوسکلروز و بیماری های کاهش دهنده جریان خون، عفونت، سوء تغذیه، مصرف دخانیات و استفاده از برخی دارو ها همانند دارو های ضدالتهاب باعث کاهش سرعت درمان زخم بستر میشود.
پانسمان زخم بستر
بررسی کاکرین در سال 2017 نشان میدهد هیچ کدام از درمان های فعلی شامل دارو های موضعی و پانسمان ها در مقابل یکدیگر برتری ندارند. پانسمان های تعدیل شده پروتئاز، پانسمان های فوم یا پماد کلاناژ ممکن است نسبت به گاز استریل در التیام دادن به زخم بهتر عمل کند. پانسمان زخم باید بر اساس نوع زخم و وضعیت پوست اطراف زخم انتخاب شود.
مطالعاتی وجود دارد که نشان می دهد که محصولات ضدمیکروبی که اپیتلیزه شدن را تحریک میکند ممکن است سرعت بهبود یافتن زخم را شدت دهد، با این حال توافق بین المللی در مورد انتخاب پانسمان برای زخم های بستر وجود ندارد. بررسی های کاکرین شواهد مربوط به پانسمان های آلژینات، پانسمان های هیدروژل و پانسمان های فوم را برای زخم بستر ارائه میکند. به دلیل کمبود شواهد قوی مزایای این پانسمان ها نسبت به سایر درمان ها نامشخص است.